Ìjọba Àpapọ̀ (FG) ti fagi lélẹ̀ sí gbogbo àwọn ìforúkọsílẹ̀ tí wọ́n ti fọwọ́ sí tẹ́lẹ̀, tí ó wà lẹ́nu ìwádìí, àti èyí tí wọ́n ṣètò fún pípín ilẹ̀ àti Ìwé-ẹrí Àbágbé (C of O) lórí àwọn erékùṣù àti adágún omi, ó sì paṣẹ́ pé kí wọ́n fi wọlé lẹ́ẹ̀kejì sí Ọ́fíìsì Olùwádìmọ̀ Ilẹ̀ Àpapọ̀ (OSGOF) fún ìṣètò tí ó péye.

Ìgbésẹ̀ náà wáyé lẹ́yìn ìtọ́nisọ́nà ààrẹ tí Ààrẹ Bola Ahmed Tinubu ṣe ní ọjọ́ 30 Oṣù Keje, 2025, tí ó dá ìdádúró lé àwọn ìdàgbàsókè létí òkun, ọ̀nà tó wà létí òkun, erékùṣù, adágún omi, àti àwọn ìlànà ìṣẹ̀dálẹ̀ ìjọba àpapọ̀ mìíràn jákèjádò orílẹ̀-èdè.

Olùwádìmọ̀ Ilẹ̀ Àpapọ̀, Abduganiyu Adegbomehin, kéde idaduro náà nínú atejade kan ní Ọjọ́ Àìkú, ó tẹnu mọ́ ọn pé ó pọn dandan láti dènà ìkẹ́kùn sí Ètò Àgbàgbọ́ fún Àwọn Ìlànà Ìṣẹ̀dálẹ̀ Àpapọ̀ ní ìbámu pẹ̀lú Ètò Ìṣèlú Àwọn Ohun Tó wà Ní Gbùngbùn Orílẹ̀-èdè (NGDI).

Gbólóhùn náà sọ pé: “Gbogbo àwọn ìbéèrè tí a ti fọwọ́ sí, tí ó wà lẹ́nu ìwádìí, àti èyí tí a fẹ́ fi wọlé fún ìpín-ìpín ilẹ̀ àti Ìwé-ẹrí Àbágbé lórí àwọn ìdàgbàsókè erékùṣù àti adágún omi ti fagi lélẹ̀ nípa èyí, wọ́n sì gbọ́dọ̀ fi wọlé sí ọ́fíìsì Ààrẹ, nípasẹ̀ Ọ́fíìsì Olùwádìmọ̀ Ilẹ̀ Àpapọ̀, fún ìlànà ìṣètò tí ó péye.”

Ìjọba tún kìlọ̀ pé gbogbo ìdàgbàsókè tí ó bá kọjá àwọn ọ̀nà ìrìnà, tàbí tí a bá ṣe láìsí ìṣètò ìwádìí ilẹ̀ tí ó péye, yóò wó palẹ̀.

Ó tún fi kún un pé àwọn ìwé-ẹrí ilẹ̀ tí a fọwọ́ sí láìsí ìtọ́wọ́sí Ọ́fíìsì Ààrẹ tàbí OSGOF — títí kan àwọn ìwé-ẹrí tí kò bójú mu tí àwọn àjọ mìíràn fi lé ìjọba lọ́wọ́ — ni a yóò fagi lélẹ̀.

Àjọ Olùdarí Àwọn Ọ̀nà Omi Ti Orílẹ̀-èdè (NIWA), tí ó ti fọwọ́ sí àwọn iṣẹ́-ìṣẹ̀dálẹ̀ létí òkun àti àwọn iṣẹ́-ìṣẹ̀dálẹ̀ adágún omi tẹ́lẹ̀, ti gba àṣẹ báyìí láti fi gbogbo àwọn ìwé-ẹrí bẹ́ẹ̀ wọlé sí ọ́fíìsì Ààrẹ nípasẹ̀ OSGOF kí ó sì dá ìpèsè tuntun dúró.

Gbólóhùn náà ran àwọn aráàlú létí pé, lábẹ́ Òfin Ìlànà Iṣẹ́ Ìwádìí Ilẹ̀, Cap S13, Laws of the Federation of Nigeria 2004, OSGOF ni ẹgbẹ́ kan ṣoṣo tí a yàn láti ṣètò, láti fi ìwọ̀n pàtó lélẹ̀, àti láti mú gbogbo iṣẹ́ ìwádìí ilẹ̀ ní orílẹ̀-èdè dọ́gba.

Àṣẹ tuntun yìí fi kún àwọn ìkìlọ̀ tẹ́lẹ̀. Ní oṣù December 2024, Mínísítà fún Ilé àti Ìdàgbàsókè Àgbègbè, Ahmed Musa Dangiwa, kẹ́dùn nípa àwọn ìdàgbàsókè tí kò ní ìlànà létí òkun Lagos ó sì fún àwọn oníṣẹ́ ní àkókò oṣù kan láti mú àwọn iṣẹ́ náà tọ́ tàbí kí wọ́n dojú kọ wíwó palẹ̀.

Ìkìlọ̀ náà fi ìpìlẹ̀ lélẹ̀ fún ìtọ́nisọ́nà Ààrẹ Tinubu ní oṣù Keje 2025 tí ó fagi lélẹ̀ sí gbogbo ìpín-ìpín ilẹ̀ àti àwọn iṣẹ́-ìṣẹ̀dálẹ̀ ní àwọn erékùṣù, adágún omi, àti àwọn ọ̀nà létí òkun káàkiri orílẹ̀-èdè.

Ìfàjúbà tuntun yìí ti sọ ìlànà náà di òfin báyìí nípa fífún àwọn ìwé-ẹrí ní àyè kan péré lábẹ́ OSGOF, ṣíṣe àyẹ̀wò àwọn ìpín-ìpín ilẹ̀ tí ó ti kọjá àti tí ó wà lẹ́nu ìwádìí, àti dídènà àwọn àjọ bíi NIWA láti má fi ẹ̀tọ́ ilẹ̀ fúnra wọn hàn. TVCnews