Àwọn ilé iṣẹ́ ìwádìí àjèjì àti àwọn àjọ àjèjì ⁇ títí kan àwọn tí ó so mọ́ CIA, MI6 ti Ilẹ̀ Gẹ̀ẹ́sì, àti Olowo Poroku kan ti Ilẹ̀ Amẹ́ríkà, Bill Gates ló ń kópa ní tààràtà nínú kíkọ àwọn òfin ìlera àti oúnjẹ Nàìjíríà.

Ìwé ìpolówó kan tó jáde láìjẹ́wọ́, tí West Africa Weekly gbà, ti fi yé wa pé ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn àjọ tí wọ́n so mọ́ àwọn ilé-iṣẹ́ ìjìnlẹ̀ àtìlú-òkèrè àti àwọn ohun-èèlò àtìlú-òkèrè aládàáni bíi Gates Foundation ni a ti fi kún àwọn “alábàákẹ́gbẹ́ ìdàgbàsókè” ti Ilé-Ìgbìmọ̀ Aṣòfin Orílẹ̀-èdè (NASS). Ìwé ìpolówó náà ni a ṣe láti fi ṣe àmì Ọ̀sẹ̀ Ṣíṣí Ilé-Ìgbìmọ̀ Aṣòfin Kẹwàá tí ó wáyé láti 8 sí 10 Oṣù Keje, 2025.

Lára àwọn àjọ tí a kà sí ni UK Foreign, Commonwealth and Development Office (FCDO), èyí tí ó jẹ́ àjọ òbí fún Ilé-iṣẹ́ Ìjìnlẹ̀ Àṣírí ti UK (SIS/MI6), Policy and Legal Advocacy Centre (PLAC) tí MacArthur Foundation ń fún ní owó, Konrad Adenauer Stiftung (KAS), àjọ ìṣèlú kan tí ìjọba Jámánì ń fún ní owó pẹ̀lú ìtàn gígùn ti ìfọwọ́sowọ́pọ̀ pẹ̀lú CIA; àti YIAGA Africa, tí CIA ń fún ní owó láti inú àjọ tí ó lókìkí fún yíyí ìjọba padà, National Endowment for Democracy (NED).

Àwọn àjọ wọ̀nyí ti kópa tààrà nínú gbígbékalẹ̀ àwọn òfin tí ó ní ìtumọ̀ pàtàkì fún ààbò orílẹ̀-èdè, títí kan àwọn òfin tó jẹ mọ́ ìpínlẹ̀ ààbò, àtúnṣe àwọn ilé-iṣẹ́ ààbò, òmìnira ìjọba ìbílẹ̀, Òfin Ilé-iṣẹ́ Epo Róbi, àtúnṣe owó-orí, àti gbígbékalẹ̀ ètò ìlera orílẹ̀-èdè àti ètò ààbò oúnjẹ.

Irú àwọn ìfọwọ́sowọ́pọ̀ bẹ́ẹ̀, lábẹ́ ìbòdì àwọn àjọ aráàlú àti iṣẹ́ ìdàgbàsókè, jẹ́ ìfọwọ́sí àtìlú-òkèrè tààrà nínú ọ̀rọ̀ inú Nàìjíríà. Wíwà wọn kò mú òmìnira Nàìjíríà àti òmìnira aṣòfin dúró, pàápàá níbi tí wọ́n ti fún àwọn ilé-iṣẹ́ ìjìnlẹ̀ àtìlú-òkèrè lágbára láti lo owó láti fi ara wọn sí àwọn ìpele ìṣẹ́lẹ̀ àti ìgbòkègbodò ti ìjọba Nàìjíríà.

Bí ó tilẹ̀ jẹ́ bẹ́ẹ̀, Ilé Ìgbìmọ̀ Aṣòfin ṣàpèjúwe àjọṣepọ̀ náà nínú ìwé tí ó tú jáde náà gẹ́gẹ́ bí ” olórí rere. ” Ó sọ pé àwọn ìfọ̀rọ̀wánilẹ́nuwò náà ti fi kún agbára ìgbìmọ̀ aṣòfin, ó ti mú kí wọ́n wà lára àwọn tó ń kópa nínú ètò náà, ó sì ti mú kí àfojúsùn wọn sunwọ̀n sí i. “Ìwé pẹlẹbẹ náà tún ṣàpèjúwe irú ìfọ̀rọ̀wérọ̀ àjèjì bẹ́ẹ̀ gẹ́gẹ́ bí ẹ̀rí ìfọ̀rọ̀wérọ̀ tó wà láàárín Ilé Ìgbìmọ̀ Aṣòfin, àwùjọ aráàlú, àti àwọn alábàáṣiṣẹ́pọ̀ fún ìdàgbàsókè. ”

Ohun tí ó jẹ́ ìṣòro pàtàkì ni apá kan ìwé ìpolówó tí a pè ní “Mímú Àdéhùn Àwọn Ẹ̀ka Oríṣiríṣi Lágbára Nínú Ìdóńgò àti Ààbò Oúnjẹ ní Ìpele Ìjọba Àpapọ̀, Àwọn Ìpínlẹ̀, àti Ìjọba Ìbílẹ̀,” èyí tí ó fi hàn ní kedere wíwà Gates Foundation àti ó kéré jù àwọn aṣojú 6 rẹ̀ lórí ìgbìmọ̀ àwọn ọmọ ẹgbẹ́ 9 lórí ètò oúnjẹ Nàìjíríà ní ifífi hàn pé meje nínú àwọn olùkópa mesan ń ṣiṣẹ́ fún ẹni kan náà.

Ekenem Isichei, Igbá-kejì Olùdarí ní Gates Foundation, Michael Ojo, Olùdarí Orílẹ̀-èdè ti Global Alliance for Improved Nutrition (GAIN) tí Gates fún ní owó, àti Sunday Okoronkwo, Akọ̀wé Agbà ti Scaling Up Nutrition in Nigeria (SUNN) tí Gates fún ní owó, ni a kà sí àwọn olùkópa lórí ìpàdé ètò oúnjẹ àti ìtòlẹ́sẹẹsẹ ètò oúnjẹ. UNICEF, tí Olórí ìtòlẹ́sẹẹsẹ ètò oúnjẹ rẹ̀, Nemat Hajeebhoy, jẹ́ aṣojú lórí ìgbìmọ̀ náà, tún jẹ́ olùgbà owó fún Gates Foundation fún ìgbà pípẹ́.

A tún kà Olùdarí Orílẹ̀-èdè ti Association of Local Governments of Nigeria (ALGON) Engr. Bello Lawal sí àwọn olùkópa. Engr. Lawal ni a mọ̀ pé ó ní ìbáṣepọ̀ tó súnmọ́ pẹ̀lú Management Sciences for Health (MSH) tí Gates fún ní owó, àti ALGON fúnra rẹ̀ tún jẹ́ olùgbà owó fún Gates Foundation. Dókítà Ahmed Abdulwahab, Olùdámọ̀ràn Ìlera ní Nigerian Governors Forum (NGF) tí Gates fún ní owó ni a kà sí àwọn olùkópa. Níkẹyìn, Uju Anwuka ni a kà sí pẹ̀lú ipò rẹ̀ méjì gẹ́gẹ́ bí SSA sí Ààrẹ lórí Ìlera Àwọn Aráàlú àti Olùdarí Àpèjúwe ní Nutrition-774 (N-774). Ẹgbẹ́ Gates Foundation ló ń ṣètìlẹ́yìn fún ìgbésẹ̀ N-774.

Àkọsílẹ̀ nípa bí Bill Gates àti àwọn olùfẹ́ rẹ̀ ṣe pọ̀ tó nínú ìgbìmọ̀ tí wọ́n pè ní ìgbìmọ̀ ìjíròrò nípa òfin, jẹ́ ẹ̀rí tí ó lágbára láti ṣe àtìlẹyìn fún ohun tí àwọn alátìlẹyìn ní àyè náà ti sọ tipẹ́tipẹ́ pé Bill Gates àti ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn aṣojú rẹ̀ ní àdúgbò àti àjèjì ló ń dá sí ọ̀ràn ṣíṣe ìpinnu ní ìpínlẹ̀ Nàìjíríà pẹ̀lú èrò láti nípa lórí ètò ìlera àti ètò ààbò oúnjẹ ní orílẹ̀-èdè náà.

Ìwé pẹlẹbẹ náà jẹ́rìí sí i pé àwọn òṣèré àjèjì kì í wulẹ̀ ṣe olùgbani-nímọ̀ràn nìkan, ṣùgbọ́n wọ́n ń kópa ní pẹrẹu nínú ṣíṣe ètò ìṣèlú ní àwọn ipele gíga jùlọ ti ìṣàkóso ní Nàìjíríà. Ni afikun si ikopa taara ninu awọn ilana iṣakoso Naijiria, awọn oṣere ajeji wọnyi tun pese owo si awọn ẹgbẹ awujọ ilu agbegbe ti o ṣiṣẹ bi awọn aṣoju wọn ninu iṣẹ iṣelu astroturfing ti o nira ti o ṣe agbekalẹ awọn ofin ti o ṣe akoso gbogbo awọn aaye ti awọn igbesi aye awọn ọmọ Naijiria. Ipa wọn n lọ lati ilera ati ounjẹ si aabo pataki ati awọn eto imulo eto-ọrọ – awọn agbegbe ti o jẹ pataki si iwalaaye ati aye ajọṣepọ ti Nigeria.

Gẹ́gẹ́ bí orílẹ̀-èdè tí ó ti sọ pé ó fẹ́ di alákòóso ọrọ̀-ajé àti òṣèlú ní ilẹ̀ Áfíríkà, ìwá gbọ̀n-gbọ̀n Nàìjíríà pẹ̀lú ìfọwọ́sí àtìlú-òkèrè Lárùbáwá ní àwọn ìpele ìjọba rẹ̀ tó ga jù lọ ń gbé àwọn ìṣòro pàtàkì dìde nípa ipò gidi ti àwọn ifọkansi orílẹ̀-èdè Nàìjíríà, àti bóyá àwọn àbájáde aṣòfin rẹ̀ fi ìfẹ́ àwọn ará Nàìjíríà hàn tàbí ti àwọn àjọ àtìlú-òkèrè tí kò fi bẹ́ẹ̀ fẹ́ rere tí wọ́n ń ṣiṣẹ́ lábẹ́ àmì “ìtìlẹ́yìn ìdàgbàsókè.”

 

Orisun: westafricaweekly