A ti sin òkú Oba Sikiru Kayode Adetona, Awujale àti Aláṣẹ Ijebuland, sí ilé rẹ̀ aládàáni ní agbègbè Ìpamọ́ Ìjọba, Igbeba, Ijebu-Ode, Ìpínlẹ̀ Ogun.

kú Kábíyèsí àti Ìtọ́jú Ìsìnkú

Gómìnà Ìpínlẹ̀ Ògùn, Dapo Abiodun, ló kọ́kọ́ kéde ikú ọba yìí, èyí tó wáyé nígbà tí orílẹ̀-èdè ṣì wà nínú ìbànújẹ́ ikú Ààrẹ tẹ́lẹ̀, Muhammadu Buhari, tó kú ní ọjọ́ Aiku. Kábíyèsí kú ní ọmọ ọdún mọ́kànléláàádọ́rùn-ún (91).

Àwọn olóyè, àwọn ìjòyè àṣà, àwọn olùdarí òṣèlú, àti àwọn olùgbé Ijebu-Ode fi ọlá ìkẹyìn hàn sí ọba yìí tó jẹ lórí oyè fún ọdún márùndínláàádọ́rin ní ọjọ́ Ajé.

Janazah (Àdúrà Ìsìnkú Ìsìláàmù) tí Miftaudeen Gbadegesin Ayanbadejo, olórí Ìmámù Ijebuland, ló darí rẹ̀. Àwọn ọjà jákèjádò ìlú wà ní títìpa bí Alága Ìjọba Ìbílẹ̀ Ijebu-Ode, Dare Alebiosu, ṣe pàṣẹ, láti fi bọlá fún ọba tó fi ayé sílẹ̀.

Ààrẹ Bola Tinubu wà níbẹ̀ nípasẹ̀ àwọn aṣojú Ìjọba Àpapọ̀ tí Adegboyega Oyetola, Mínísítà fún Ọrọ̀ Àjẹ́ ti Òkun àti Blue Economy, àti Bosun Tijani, Mínísítà fún Ìbánisọ̀rọ̀, Ìdàgbàsókè àti Ọrọ̀ Ajé Dídíjítà, darí.

Lára àwọn olóyè tó wà níbẹ̀ ni Gómìnà Abiodun ti Ìpínlẹ̀ Ògùn; Gómìnà Ìpínlẹ̀ Èkó, Babajide Sanwo-Olu; àwọn gómìnà Ògùn tẹ́lẹ̀, Olusegun Osoba àti Gbenga Daniel; ọkùnrin oníṣòwò ńlá Aliko Dangote; àti olùdíje PDP fún gómìnà ní Ìpínlẹ̀ Ògùn ní 2023, Ladi Adebutu.

Nígbà tó ń sọ̀rọ̀ níbi ìsìnkú náà, Gómìnà Abiodun ṣàpèjúwe Awujale gẹ́gẹ́ bí “baba tí a lè fọkàn tán àti olórí aláfẹ́-ara-ẹni”, ó sì rántí bí ọba náà ṣe dúró tì í ní ìkọ̀kọ̀ àti ní gbangba ní àwọn ìṣòro tirẹ̀ àti ti òṣèlú.

Ó sọ pé: “Láti fi dúpẹ́ fún ohun tí Kábíyèsí ṣe fún mi, mo fún Ònà Ijebu-Ode–Mojoda–Epe ní àmì ẹ̀yẹ lórúkọ rẹ̀ nígbà tí mo wá sórí oyè.”

Otunba Daniel yìn Oba Adetona fún àìbẹ̀rù àti ìwà títọ́ rẹ̀, ó sì ṣàpèjúwe rẹ̀ gẹ́gẹ́ bí “ọba tí kò fi òtítọ́ pamọ́ rí”. Ó sọ pé, “Ọ̀kan lára àwọn ọ̀nà tó dára jù lọ láti sọ Kábíyèsí di aláìkú ni láti mú ìpínlẹ̀ Ijebu tó ti pẹ́ tí wọ́n ti fẹ́ rí wá sí ìmúṣẹ, èyí tó jẹ́ àlá rẹ̀ títí di ìparí rẹ̀.”

Gómìnà tẹ́lẹ̀, Olusegun Osoba, sọ irú èrò kan náà, ó sì tọ́ka sí ipa ńlá tí Awujale kó nínú ìdàgbàsókè ẹ̀kọ́ ní ìpínlẹ̀ náà.

Nínú ìwúrí rẹ̀, Dangote sọ pé, “Bàbá gbé ìgbésí ayé tó kún fún àṣeyọrí. Wọ́n bọlá fún un, wọ́n sì fẹ́ràn rẹ̀. Òkìkí rẹ̀, kì í ṣe ní Ijebu nìkan ṣùgbọ́n jákèjádò Ìpínlẹ̀ Ògùn àti Nàìjíríà, wà níbẹ̀ pẹ́. Kódà ní àwọn wákàtí ìkẹyìn rẹ̀, ó ṣì jẹ́ ọlọ́gbọ́n ní èrò, ó bá gómìnà sọ̀rọ̀ kété kí ó tó kọjá lọ.”

Gbogbo èèyàn ni wọ́n mọ́ Awujale tẹ́lẹ̀ fún ìgbèjà rẹ̀ pé kí a sin àwọn ìjòyè àṣà ní ìbámu pẹ̀lú ìgbàgbọ́ ìsìn tiwọn, ìpè rẹ̀ nígbà gbogbo fún dídá Ìpínlẹ̀ Ijebu sílẹ̀, àti akitiyan rẹ̀ láti so àwọn ènìyàn Ijebu pọ̀, pàápàá nípasẹ̀ àríyá ọdọọdún Ojude Oba.

Oba Adetona, tí a bí ní Ọjọ́ kewa Oṣù Kàrún Odun 1934, wá láti Ilé-ọba Anikinaiya, òun sì ni Awujale kẹwàá-dínláàádọ́ta (50th), ó gun orí ìtẹ́ ní Ọjọ́ keji Oṣù Kẹrin Odun 1960 ní ọmọ ọdún merindinlogbon. Kí ó tó di ọba, ó kẹ́kọ̀ọ́ nípa iṣẹ́ ìṣirò ní United Kingdom lẹ́yìn tí ó ti ṣiṣẹ́ fún ìgbà díẹ̀ pẹ̀lú Ẹ̀ka Ìṣirò ti Ìwọ̀ Oòrùn Nàìjíríà.

Àṣàyàn Ìtàn Àti Àmì Ẹ̀yẹ

Ní gbogbo àkókò ìjọba rẹ̀, ó ní àjọṣepọ̀ tímọ́tímọ́ pẹ̀lú àwọn olùdarí orílẹ̀-èdè, ó sì gbàlejò àwọn ààrẹ bí Goodluck Jonathan ní 2015 àti Muhammadu Buhari ní 2016. Ní Oṣù Kàrún 2024, Ààrẹ Tinubu fún un ní àmì ẹ̀yẹ kejì tó ga jù lọ ní orílẹ̀-èdè Nàìjíríà — Grand Commander of the Order of the Niger (GCON) — ní ayẹyẹ ọjọ́ ìbí rẹ̀ ọmọ ọdún 90.

Ikú Oba Adetona ní ọmọ ọdún méjìléláàádọ́rùn-ún fi òpin sí àsìkò kan, ṣùgbọ́n ìtàn rẹ̀ — ti ìdarí tààràtà, ìgbàgbọ́ àṣà òde òní, àti iṣẹ́ ìsìn aláìyẹ́ sí àwọn ènìyàn rẹ̀ — yóò máa wà títí láé.

 

Orisun: Channels