Ìjọba Àpapọ̀ ti kéde ìdádúró ọdún méje lórí ìdásílẹ̀ àwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga ti ìjọba àpapọ̀ tuntun, àwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga ìjọba àpapọ̀ (polytechnics), àti àwọn kọ́lẹ́jì ètò ẹ̀kọ́ (colleges of education), ní títọ́ka sí ìlòkúlò, àwọn ohun èlò tí a ti lò jù, àti dídínkù ìwọ̀n ẹ̀kọ́.

Ìpinnu náà, tí a fọwọ́ sí ní ìpàdé Ìgbìmọ̀ Àpapọ̀ Aláṣẹ (FEC) tí Ààrẹ Bola Tinubu ṣe alága rẹ̀ ní Ọjọ́rú, tẹ̀lé ìgbékalẹ̀ tí Mínísítà fún Ètò Ẹ̀kọ́, Dókítà Maruf Olatunji Alausa ṣe.

Nígbà tí Alausa ń bá àwọn òṣìṣẹ́ ilé ìjọba sọ̀rọ̀ lẹ́yìn ìpàdé náà, ó sọ pé ìṣòro pàtàkì tí ó dojú kọ àwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga Nàìjíríà kò tún jẹ́ ìrọ̀rùn síbẹ̀síbẹ̀, ṣùgbọ́n àìlòkúlò àwọn ohun èlò, àìtó àwọn amáyéde, àìtó àwọn òṣìṣẹ́, àti dídínkù àwọn akẹ́kọ̀ọ́.

Ó sọ pé, “Ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga ti ìjọba àpapọ̀ ń ṣiṣẹ́ ní ìwọ̀n tí kò tó, pẹ̀lú àwọn kan tí ó ní àwọn akẹ́kọ̀ọ́ tí kò tó 2,000. Ní ilé ẹ̀kọ́ gíga kan ní àríwá, àwọn òṣìṣẹ́ 1,200 ló wà tí wọ́n ń ṣiṣẹ́ fún àwọn akẹ́kọ̀ọ́ tí kò tó 800. Èyí jẹ́ ìwòfín àwọn ohun èlò ìjọba.”

Gẹ́gẹ́ bí òun ti sọ, àwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga 199 gba àwọn ìwé ìbéèrè tí kò tó 100 nípasẹ̀ JAMB ní ọdún tó kọjá, pẹ̀lú 34 tí kò gba ìwé ìbéèrè kankan. Nínú àwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga 295 jákèjádò orílẹ̀-èdè, ọ̀pọ̀lọpọ̀ gba àwọn olùbéèrè tí kò tó 99, nígbà tí 64 nínú àwọn kọ́lẹ́jì ètò ẹ̀kọ́ 219 kò gba ìwé ìbéèrè kankan.

Alausa kìlọ̀ pé ìtànkálẹ̀ àwọn ilé ẹ̀kọ́ tí kò ní àwọn akẹ́kọ̀ọ́ tó pọ̀ láìsí ìṣàkóso lè fa kí àwọn akẹ́kọ̀ọ́ tí kò gbára dì jáde, kí ó ba orúkọ àwọn ìwé ẹ̀kọ́ Nàìjíríà jẹ́ ní àgbáyé, kí ó sì mú àìníṣẹ́ kúnlọ́wọ́ burú sí i.

Ó ṣàlàyé pé ìdádúró náà yóò fàyè gba ìjọba láti pọkàn pọ̀ sórí gbígbé àwọn amáyéde ga, gbígbà àwọn òṣìṣẹ́ tó kúnjú òṣùwọ̀n síṣẹ́, àti gbígbòòrò agbára àwọn ilé ẹ̀kọ́ tí ó wà tẹ́lẹ̀.

Ó sọ pé, “Tí a bá fẹ́ mú ìwọ̀n ẹ̀kọ́ sunwọ̀n sí i tí a kò sì fẹ́ jẹ́ ẹlẹ́yà ní àgbáyé, ìgbésẹ̀ tó tọ́ ni láti dá ìdásílẹ̀ àwọn ilé ẹ̀kọ́ ìjọba àpapọ̀ tuntun dúró.”

Nàìjíríà ní àwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga ìjọba àpapọ̀ 72 lọ́wọ́lọ́wọ́, àwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga ìjọba àpapọ̀ 42, àti àwọn kọ́lẹ́jì ètò ẹ̀kọ́ ìjọba àpapọ̀ 28, pẹ̀lú ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga ti ìpínlẹ̀ àti ti aládàáni.

Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé ìdádúró náà wà níbẹ̀, mínísítà náà fìdí rẹ̀ múlẹ̀ pé FEC ti fọwọ́ sí àwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga tuntun mẹ́sàn-án ní ìpàdé náà, ó sì ṣàlàyé pé àwọn wọ̀nyí jẹ́ àwọn ilé ẹ̀kọ́ aládàáni tí àwọn ìwé àṣẹ wọn ti bá àwọn ìlànà ìṣàkóso mu tẹ́lẹ̀.